piątek, 19 kwietnia 2024 21:37
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama

Wspomnienie o pierwszym burmistrzu Kędzierzyna

Hermann Kretschmer to postać mało znana, ale jakże istotna w historii naszego miasta. Był pierwszym burmistrzem gminy Kędzierzyn oraz inicjatorem budowy ratusza na dzisiejszym placu Wolności.
Wspomnienie o pierwszym burmistrzu Kędzierzyna
Radni z 1926 roku przed nowo otwartym urzędem gminy. Burmistrz Hermann Kretschmer stoi w pierwszym rzędzie, trzeci od lewej.

Hermann Kretschmer urodził się 17 września 1880 roku w Paczkowie. Studiował prawo w Halle i w Berlinie. Jako prawnik z wykształcenia w 1910 roku spośród trzech kandydatów uzyskał nominację na naczelnika gminy Kędzierzyn, który wcześniej podlegał gminie Sławięcice. Mieszkańcy, a szczególnie radni osad Kędzierzyn i Pogorzelec od dłuższego czasu czynili starania, aby Kędzierzyn stał się samodzielną gminą. W końcu uchwałą Rady Powiatu Kozielskiego z 3 lipca 1911 roku Kędzierzyn został wyłączony z obwodu urzędowego Sławięcic. Naczelnik gminy przyjął zaś stanowisko burmistrza.

Hermann Kretschmer był burmistrzem przez 23 lata. Wygrywał kolejne wybory i pewnie byłoby tak nadal, gdyby w 1933 roku władza w Niemczech nie została przejęta przez narodowych socjalistów. Był wówczas członkiem katolickiej partii Centrum. Zażądano od niego, aby wstąpił do partii NSDAP, co było warunkiem pełnienia kierowniczych stanowisk. Odmówił i dlatego w 1934 roku funkcję burmistrza przejął Franz Sagrol.

 

Warto wspomnieć, że w 1933 roku władze narodowo-socjalistyczne wprowadzały zmiany nazw miejscowości na niemiecko brzmiące. Kretschmer zaproponował wtedy, żeby nazwę Kandrzin zastąpić Hohenlohe dla upamiętnienia zasług rodu von Hohenlohe-Oehringen ze Sławięcic. Propozycja nie przeszła, a zdecydowano się na nazwę Heydebreck.

Wracając do momentu objęciu przez Kretschmera w 1910 roku stanowiska naczelnika, a wkrótce burmistrza, urząd gminy znajdował się w budynku przy ul. Głowackiego 17, dawnej Mittelstrasse (ul. Środkowa) obok kościoła ewangelickiego. Budynek postawiono na początku XX wieku. Na parterze mieściły się biura urzędu gminy, natomiast na poddaszu zlokalizowane były dwa pokoje przeznaczone do dyspozycji żandarmów, pełniących służbę na obszarze Kędzierzyna, Kuźniczek oraz Brzeziec. W siedzibie gminy, obok pomieszczenia dla burmistrza, funkcjonowały jeszcze biura: meldunkowe, stanu cywilnego oraz księgowości. Swoje prace burmistrz Kretschmer wykonywał samodzielnie, mając do pomocy jedynie praktykanta i tzw. telefon korbkowy.

 

Z uwagi na wzrastającą rozbudowę kędzierzyńskiego węzła kolejowego gmina nabierała coraz większego znaczenia, a zaludnienie w 1925 roku wynosiło około 5000 mieszkańców. Kretschmer zaczął zabiegać o wybudowanie nowej siedziby urzędu. Zamiarowi temu przeszkodził jednak wybuch I wojny światowej. Do tematu wrócono dopiero w latach 1924-25. Zaprojektowany z inicjatywy Kretschmera budynek został zlokalizowany na placu zwanym wówczas przez mieszkańców „zieloną polaną” (Gruene Wiese), wzdłuż dzisiejszej al. Jana Pawła II, a dawniej Lindenstrasse. Nowy gmach został wybudowany w ciągu dwunastu miesięcy i prezentował się okazale. W 1926 roku nastąpiło jego otwarcie. Przez ówczesnych mieszkańców nazywany był popularnie „naszym ratuszem”.

Biura zlokalizowane były tylko na parterze. Natomiast pomieszczenia na pierwszym piętrze i na poddaszu przeznaczone były na mieszkania służbowe dla pracowników urzędu. Z tyłu bryły głównej znajdowało się parterowe skrzydło mieszczące salę obrad. Pod nią, w piwnicy, znajdował się policyjny areszt. Nad dachem, od strony wejściowej, postawiono małą wieżę, na której umieszczona była tarcza zegarowa oraz herb dawnego Kędzierzyna, przedstawiający jedenaście jodełek oraz uskrzydlone koło parowozu kolejowego. Po przeniesieniu urzędu starą siedzibę przekazano parafii ewangelickiej.

 

W czasie swojej długiej służby dla społeczności lokalnej Hermann Kretschmer miał duży udział w rozwoju miejscowości. Już w 1912 roku doprowadził do uruchomienia przy obecnej ul. Grunwaldzkiej (Langestrasse) zakładu gazowniczego, w którym wytwarzano z węgla gaz na potrzeby oświetlenia oraz koks opałowy. Natomiast nieco później z jego inicjatywy do Kędzierzyna został doprowadzony prąd elektryczny. W 1932 roku w dzielnicy Kędzierzyn II-Pogorzelec na skrzyżowaniu Kanału Kłodnickiego i rzeki Kłodnica utworzono sztuczne kąpielisko. Przetrwało ono do 1942 roku, gdy zniszczyła je powódź.

Zasługą burmistrza było również powstanie w 1933 roku boiska piłkarskiego z żużlową bieżnią. Obecnie w tym miejscu znajduje się miejski stadion „Kuźniczka”. Zbudowano też nową remizę dla ochotniczej straży pożarnej. Budynek ten wraz z placem ćwiczebnym został zlokalizowany wzdłuż obecnych ulic Damrota i Matejki, a dawnych Luetzowstrasse i Freiheitsstrasse. Hermann Kretschmer miał również swój udział w rozwoju kędzierzyńskiego węzła kolejowego, budowie mieszkań dla kolejarzy, a także poprawie nawierzchni dróg dla kursującego już od 1907 roku pocztowego autobusu spod dworca kolejowego do Koźla i okolicznych wsi. W okresie recesji gospodarczej w latach 20. XX wieku z jego inicjatywy przystąpiono do wykonania gminnego parku, dziś zwanego Pojednania.

Po zwolnieniu ze stanowiska Kretschmer wrócił do Paczkowa, gdzie pracował jako prawnik. W lutym 1945 roku uciekł na zachód wraz z innymi mieszkańcami przed wkraczającymi na Śląsk wojskami radzieckimi. Dwa miesiące później zmarł w południowych Niemczech.


Hermann Kretschmer w swoim biurze

Widok siedziby urzędu gminy w 1939 roku


Podziel się
Oceń

Napisz komentarz
Komentarze
Ostatnie komentarze
Autor komentarza: RKTreść komentarza: To co on powiedział to ja dawno wiem i więcej wiemData dodania komentarza: 19.04.2024, 16:39Źródło komentarza: Obchodzimy Tydzień dla Serca. Doktor Janusz Prokopczuk opowiada jak o nie dbaćAutor komentarza: د بدلونونو لپاره وختTreść komentarza: Najwyższy czas się obudzić i pogonić POKOlebańców jak najdalej stąd. Ryży jest cztery miesiączki przy korycie a już ludzi zwalniają z zakładów w różnych miastach i rośnie bezrobocie a niektóre firmy zwijają się z Polski. Do tego drożyzna w sklepach i na stacjach paliw. Rachunki za energię już przysłali o 60% droższe od lipca. Głosowali za nielegalnym rmigrantami. Do tego babdyckie i siłowe przejmowanie telewizji i sądownictwa oraz pałowanie i gazowanie łudźi. A to dopiero początek zabawy. Uśmiechnięta Polska się kłania. Tylko to będzie śmiech przez łzy dla większości. Głupot ludziom naobiecywali i żadnych konkretów nie widać. Zajmują się tabletkami i pierdołami |różnej maści. Za dobrze widocznie było niektórym ze sklerozą, bo większość młokosów jeszcze raczkowała jak rudy był wcześniej przy korycie. Muszą to dziadostwo odczuć na sobie, zanim ruszą tą pustą mózgownicą. Jak można wybrać takich nieudaczników do rządzenia krajem. Jedyne co potrafią to wszystko zniszczyć. Nawet wielmożnemu panu nie można pytania zadać, bo chłop furii dostaje. Starych pomyśleć co będzie pod koniec kadencji jak już jest taki bajzel. Banda POKOlebańców.Data dodania komentarza: 19.04.2024, 16:21Źródło komentarza: Na kogo zagłosujesz w drugiej turze 21 kwietnia? ANKIETAAutor komentarza: WyborcaTreść komentarza: ŚPIJ NARODZIE ZNIEWOLONY TAKI JESTEŚ WCIĄŻ ZMĘCZONY, ŚPIJ NARODZIE SNEM GLUPIEGO, GDY SIĘ OBUDZISZ, NIE BĘDZIE NICZEGOData dodania komentarza: 19.04.2024, 14:06Źródło komentarza: Na kogo zagłosujesz w drugiej turze 21 kwietnia? ANKIETAAutor komentarza: asdfTreść komentarza: Czy tam dalej jest zamkniety ten przejazd?Data dodania komentarza: 19.04.2024, 12:30Źródło komentarza: Zamkną przejazd pod wiaduktem na ulicy Spacerowej. Będzie objazdAutor komentarza: NorabTreść komentarza: Jakieś sto lat temu prężnie działała na Śląsku poczta kolejowa Bahnpost.Kazdy list przesłany tą pocztą miał owalny stempel z numerem pociągu i stacją nadania.Oczywiscie wielka gradka dla filetalistow oraz strata dla organizatorów,że przespali taką okazję.Data dodania komentarza: 19.04.2024, 12:15Źródło komentarza: Fiatem po Podsudeckiej. Pociąg retro przyjedzie do Kędzierzyna-KoźlaAutor komentarza: KaiTreść komentarza: Mógłbyś zdradzić Czytelnikom, jaka jest Twoja wizja kozielskiego Rynku?Data dodania komentarza: 19.04.2024, 10:21Źródło komentarza: Brudna kampania wyborcza przed drugą turą w Kędzierzynie-Koźlu
Reklama
słabe opady deszczu

Temperatura: 8°CMiasto: Kędzierzyn-Koźle

Ciśnienie: 1005 hPa
Wiatr: 30 km/h

Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama Moja Gazetka - strona główna