czwartek, 28 marca 2024 12:33
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama

Pozostałości po gródku stożkowatym w Pokrzywnicy?

Nasza ziemia wciąż kryje przed nami różne tajemnice z przeszłości. Prawdopodobnie miłośnik historii z Kędzierzyna-Koźla natrafił przez przypadek na miejsce, gdzie w średniowieczu stał niewielki gródek stożkowaty, czyli rezydencja rycerska typu motte. Obiekt znajdował się w Pokrzywnicy (gm. Reńska Wieś).
Pozostałości po gródku stożkowatym w Pokrzywnicy?
Foto: Sławomir Wilkowski

Autor: Obiekt jest zniwelowany i praktycznie niewidoczny, lecz można dostrzec delikatne zarysy wału i fosy

- Szukałem obiektów obronnych z okresu wczesnego średniowiecza w okolicy Pokrzywnicy i Komorna ze względu na bardzo prawdopodobną opcję granicy między plemionami która według jednej z hipotez mogła właśnie tamtędy przebiegać. Zakładając że potężne grodzisko w Komornie było na granicy, więc doszedłem do wniosku że warto przeszukać za pomocą lidara tereny między Pokrzywnicą a Większycami - wyjaśnia Sławomir Wilkowski, przypominając, że lidar to, lotnicze skanowanie laserowe, które umożliwiło już odkrycie wielu cennych obiektów. Czasami w trudno dostępnych, tajemniczych miejscach. Swój udział w tych odkryciach mają też amatorzy, którzy chętnie korzystają z tego narzędzia dostępnego dla każdego z nas w sieci. Dzięki temu odkryto nieznane dotąd cmentarzyska, okopy, grodziska czy ruiny. Pisaliśmy o tym dokładnie rok temu Technologia, która odsłania tajemnice z przeszłości

- Trafiłem na interesujący kształt, który nosił wszystkie znamiona miejsca obronnego w dodatku z fosą. Na miejscu okazało się że jest to prawdopodobnie pozostałość po średniowiecznym grodzisku typu stożkowego. Obiekt jest zniwelowany i praktycznie niewidoczny, lecz można dostrzec delikatne zarysy wału i fosy. Przy okazji wspomnę, iż również na terenie Kędzierzyna-Koźla natrafiłem na dwa bardzo interesujące obiekty - dodaje Sławomir Wilkowski.

Wspomniany przez naszego czytelnika gródek stożkowaty to rodzaj obiektu mieszkalnego o cechach obronnych, forma przejściowa pomiędzy grodem, wieżą rycerską, dworem obronnym a zamkiem. Składała się z otaczającego budowle wewnętrzne wału oraz drewnianych lub kamiennych fortyfikacji.

Obiekty tego typu budowane były w Europie od IX do XIV wieku. W X–XI w. pojawiły się w Szwajcarii, w XI wieku we Francji, Wielkiej Brytanii, Irlandii, Holandii, Niemczech, od połowy XIII wieku były budowane na terenie Polski, Czech i Austrii. W Polsce założenia w postaci kopców występują najczęściej na terenie Śląska (np. Mikołów, Stare Tarnowice), Zagłębia Dąbrowskiego (Sosnowiec Zagórze) i Małopolski, jak również i na obszarze Polski centralnej i zachodniej - dowiadujemy się z Wikipedii.

W średniowieczu obiekty tego typu budowali zazwyczaj niżsi feudałowie, których nie stać było na wzniesienie zamków. W okresie nowożytnym na terenach ziem polskich pełniły one funkcje siedzib szlacheckich. Forma gródka stożkowatego obecna była do XVIII wieku

Określenie gródek stożkowaty pochodzi od formy założenia w postaci nasypu ziemnego o kształcie ściętego stożka, wysokiego na ok. 3-5 metrów, o średnicy u podstawy do ok. 30 metrów, a przy wierzchołku ok. 10-15 metrów. Znane są większe założenia tego typu: 60 metrów średnicy u podstawy do 20 metrów na szczycie przy wysokości 10 metrów. Grody stożkowate zazwyczaj były otoczone rowem (który powstawał podczas wybierania ziemi, z której usypano stożek), a niekiedy także wałem. Na szczycie umiejscowiona była drewniana lub kamienna wieża mieszkalno-obronna. Do kopca przylegał często rodzaj podgrodzia, niekiedy otoczonego palisadą, nad którym górowała wieża. Zaletą tego typu obiektów oprócz cech obronnych była łatwość wznoszenia.

Maria Legut-Pintal (archeolog, historyk architektury, pracownik Katedry Historii Architektury, Sztuki i Techniki Politechniki Wrocławskiej) i Paweł Rajski (architekt, archeolog, badacz architektury średniowiecznej, specjalista od zastosowania technik cyfrowych w badaniach historyczno-architektonicznych) w swojej publikacji z 2019 roku poświęconej grodom i zamkom z umocnieniami drewniano-ziemnymi na Śląsku, opisywali takie budowle:

„Defini­cja obiektu typu motte odwołuje się przede wszystkim do jego formy – kopca będącego głównym elementem zało­żenia. Kopiec ten, zazwyczaj sztucznie uformowany, ma podstawę kolistą, owalną lub czworoboczną i otoczony jest fosą/fosą i wałem. Węższa definicja odwołuje się jedynie do sztucznie usypanych kopców (przeważnie wiązanych z terenem ni­zinnym), szersza obejmuje także obiekty wykorzystujące istniejące formy terenowe. Definicja ta nie odnosi się do sposobu zagospodarowania kopca ani do jego wielkości, stąd do obiektów tego typu zaliczyć można część zam­ków, jak również – w przeważającej części – pozostało­ści średniowiecznych i nowożytnych dworów rycerskich o niewielkiej skali (tzw. gródki stożkowate, dwory na kopcach).

W przypadku obiektów późnośredniowiecznych zali­czanych do tzw. motte centralna część założenia, na której znajdowała się budowla obronna, jest zazwyczaj podnie­siona w stosunku do poziomu otaczającego ją terenu (ma­teriał uzyskany z kopania fosy użyty został do nadsypania majdanu i usypania wału zewnętrznego). Podejmowane badania wskazują, że dominującą formą zabudowy były drewniane lub drewniano­gliniane konstrukcje, zapewne o charakterze wieżowym, wznoszone często na kamien­nym fundamencie, a budowle murowane stanowiły rzad­kość (…) Motte, w przeważającej części będące pozostałościami siedzib rycerskich, tworzą liczną grupę stanowisk arche­ologicznych (wg Nowakowskiego ponad 400 na Śląsku). Grupa ta byłaby zapewne jeszcze liczniejsza, gdyby uwzględnić te zupełnie zniszczone przez budowę rezy­dencji nowożytnych w tym samym miejscu i te jeszcze niezidentyfikowane”.

 

Kliknij aby odtworzyć
Drogi użytkowniku! Wykryliśmy, że korzystasz z programu blokującego reklamy w przeglądarce (AdBlock lub inny). Dzięki reklamom oglądasz nasz serwis za darmo. Prosimy, wyłącz ten program i odśwież stronę.

 

Powiązane galerie zdjęć:

Podziel się
Oceń

Napisz komentarz
Komentarze
robot 29.04.2021 08:29
zostawcie to ! bo znowu okaże się że to germańce jak na dolnymśląsku i pomorzu

Reklama
zachmurzenie duże

Temperatura: 13°CMiasto: Kędzierzyn-Koźle

Ciśnienie: 995 hPa
Wiatr: 34 km/h

Reklama
Reklama
6,49
6,65
2,79
45zł
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama Moja Gazetka - strona główna