Temat marcowego posiedzenia należy łączyć ze styczniowym apelem samorządowców odnośnie do przywrócenia kędzierzyńsko-kozielskiemu węzłowi kolejowemu należnego mu miejsca na mapie Polski. Radni miejscy w swym apelu domagali się zapewnienia większej liczby pociągów dalekobieżnych łączących Kędzierzyn-Koźle z innymi regionami kraju.
Odpowiedzi na ten apel udzieliła m.in. spółka PKP Intercity, która obsługuje kolejowe dalekobieżne przewozy pasażerskie zarówno pośpieszne, jak i ekspresowe. Z pisma wynikało, że "(...) w toku prac nad kolejnym rozkładem jazdy 2022/2023 spółka ta analizuje możliwość zwiększenia liczby pociągów kursujących przez stację Kędzierzyn-Koźle poprzez zmianę trasy części pociągów kursujących obecnie przez Strzelce Opolskie na trasę przez stację Kędzierzyn Koźle".
Jednak samorządowcy postanowili pójść za ciosem i zaprosili na marcową sesję rady miasta decydentów z PKP. Komunikacja kolejowa w Kędzierzynie-Koźlu, stan faktyczny, oczekiwania mieszkańców, możliwości – to m.in. tematy podjęte na tym właśnie posiedzeniu. W zdalnych obradach uczestniczyło pokaźne grono przedstawicieli spółki PKP, a także Ministerstwa Infrastruktury.
Tematy związane z przywróceniem kędzierzyńsko-kozielskiemu węzłowi kolejowemu połączeń dalekobieżnych łączyły się ściśle z prowadzonymi w ostatnich latach oraz planowanymi w niedalekiej przyszłości inwestycjami obejmującymi infrastrukturę PKP.
- Jeśli chodzi o węzeł kędzierzyńsko-kozielski, to nie ulega wątpliwości, że jest on jednym z ważniejszych i ma dla nas duże znaczenie, o czym może świadczyć nie tylko sama modernizacja, która właśnie została wykonana, ale również te prace modernizacyjne, które są przed nami - mówiła na sesji Emilia Szkudlarz, dyrektor Biura Strategii PKP PLK SA.
Dyrektor Szkudlarz przypomniała, że realizowany ostatnio remont linii kolejowej nr 136 łączącej stacje Kędzierzyn-Koźle i Opole Groszowice wraz z kompleksową modernizacją kędzierzyńskiego dworca PKP nie zakończył formalnie całego projektu. Sfinalizowanie części prac planowane jest na wrzesień br.
Gdzie te tablice?
Rzeczywiście w ostatnich tygodniach widać, że na peronach kędzierzyńsko-kozielskiego dworca PKP wciąż krzątają się ekipy budowlane. Kilka rzeczy jest jeszcze do zrobienia. Na nowych peronach wciąż brakuje elektronicznych tablic z godzinami odjazdów pociągów. Są to kwestie, które należy bezwzględnie rozwiązać, ponieważ na nowoczesnych dworcach obowiązują pewne standardy. Potwierdziły się doniesienia, że tablice zostaną zamontowane, ale przy okazji modernizacji linii kolejowej Kędzierzyn-Koźle - Chałupki. Jednak remont ten nie ruszy tak szybko, jak można byłoby przypuszczać. Rodzi się zatem pytanie: czy perony w Kędzierzynie-Koźlu mają być pozbawione tablic elektronicznych przez najbliższe lata?
Przypomnijmy, obecnie trwa opracowywanie studium wykonalności dla zadania na ciągu E 59 - linia kolejowa nr 151 Kędzierzyn-Koźle - Chałupki. W ramach prowadzonych prac inwestycyjnych opracowana będzie m.in. dokumentacja na zabudowę urządzeń Centralnego Systemu Dynamicznej Informacji Pasażerskiej dla nowych i modernizowanych stacji i przystanków osobowych na linii kolejowej nr 151 (Kędzierzyn-Koźle, Kędzierzyn-Koźle Azoty, Bierawa, Dziergowice, Kuźnia Raciborska, Nędza, Racibórz Markowice, Racibórz Ostróg, Racibórz, Tworków, Krzyżanowice, Roszków Raciborski, Rudyszwałd, Chałupki). W przypadku uzyskania źródła finansowania dla projektu rozpoczęcie prac budowlanych nastąpi wstępnie w IV kwartale 2024 roku.
Emilia Szkudlarz, dyrektor Biura Strategii PKP PLK SA, potwierdziła podczas sesji rady miasta, że kompleksowa modernizacja stacji Kędzierzyn-Koźle wraz z pełnym dostosowaniem do ruchu towarowego (odseparowanie ruchu towarowego od pasażerskiego) rzeczywiście planowana jest przy okazji remontu linii kolejowej nr 151.
- Przed PKP PLK jest jeszcze ogrom pracy. Dopiero przy okazji prac na linii kolejowej nr 151 wraz ze stacją Kędzierzyn-Koźle mają zostać zamontowane tablice elektroniczne zsynchronizowane z Centralnym Systemem Dynamicznej Informacji Pasażerskiej. Plany są bardzo ambitne, natomiast nie jestem dziś w stanie określić terminu, kiedy te prace zostaną sfinalizowane. Oczywiście na takiej stacji jak Kędzierzyn-Koźle takie tablice muszą być. Jednak pełna modernizacja tutejszej stacji jeszcze trochę potrwa - przekonywała Emilia Szkudlarz.
Do sprawy tablic elektronicznych nawiązała też obecna na posiedzeniu radna wojewódzka Brygida Kolenda-Łabuś.
- Wydaje mi się, że choć argumenty są ekonomicznie i technicznie uzasadnione, to ja, jako mieszkaniec Kędzierzyna-Koźla i jako podróżny, z trudem przyjmuję takie tłumaczenie, że nie wiadomo jak długo pozostaniemy bez tablic elektronicznych. Gdy pasażer jest już na peronie, to ma prawo nie wiedzieć, z którego toru odjedzie pociąg i czy ma on spóźnienie, czy też nie. Wydaje mi się, że jest to coś tak bardzo podstawowego, że apeluję o to, aby rozważyć zamontowanie samych tablic już teraz, bez podłączenia ich na razie do zsynchronizowanego systemu, a nie za kilka, czy nawet za 10 lat. Trudno byłoby nam zaakceptować tak odległą perspektywę czasową - przekonywała radna.
Do słów tych odniosła się dyrektor Biura Strategii PKP PLK SA.
- W pełni rozumiem państwa dążenie, aby Centralny System Dynamicznej Informacji Pasażerskiej pojawił się w Kędzierzynie-Koźlu jak najszybciej. Jak mówiłam, jest on zaplanowany w ramach modernizacji linii w kierunku Raciborza. To jest bardzo nowoczesna technologia. Nie potrafię teraz odpowiedzieć na pytanie, czy jest jakieś rozwiązanie pośrednie, które pozwoliłoby na to, aby te tablice zawisły na kędzierzyńskim dworcu już w tym momencie, i czy będzie je można zaadaptować po przeprowadzeniu modernizacji linii nr 151. Chodzi o to, aby pieniądze na ten cel nie poszły na marne. Niemniej zawsze staramy się wsłuchiwać w głosy samorządów, pasażerów i postaramy się znaleźć jakieś satysfakcjonujące rozwiązanie w tym przypadku. Jednocześnie prosimy o zrozumienie naszej sytuacji. Zatem nie mówię ani „nie”, ani „tak”. Weźmiemy to pod rozwagę - przekonywała Emilia Szkudlarz.
Jak udało nam się ustalić, tablice elektroniczne z rozkładem jazdy, które znajdują się w holu kędzierzyńskiego dworca PKP, są obecnie zsynchronizowane z nastawnią KKA, na której zamontowany jest szpic przekaźnikowy. W tamtym roku, gdy we wspomniany szpic uderzył piorun, tablice w holu dworca przez kilka dni nie działały. Skoro więc tablice w budynku głównym dworca PKP są kompatybilne z nastawnią KKA, to należy domniemywać, że nowe tablice elektroniczne na sąsiednich peronach też powinny być z nią zsynchronizowane, zatem nie musielibyśmy czekać na ich montaż aż kilka lat.
Warto dodać, że to nie koniec planów inwestycyjnych. W ramach prowadzonych przez PKP prac planistyczno-analitycznych w zakresie kolejowych inwestycji infrastrukturalnych o znaczeniu ponadregionalnym (związanych z perspektywą finansową 2021-2027) zaplanowano prace na linii kolejowej nr 137: etap I: Kędzierzyn-Koźle - Nysa; etap II: Nysa - Kamieniec Ząbkowicki; etap III: Kamieniec Ząbkowicki - Legnica.
Praktycznie już w 2020 r. zakończone zostały prace nad dokumentacją przedprojektową dla zadania pn. „Prace na linii kolejowej nr 137 na odcinku Kędzierzyn Koźle - Kamieniec Ząbkowicki - Legnica wraz z elektryfikacją”. W ramach tego zadania przewidziana jest rozbudowa linii do układu dwutorowego oraz pełna elektryfikacja linii na całym odcinku objętym zadaniem. Dzięki realizacji tego zadania prędkość na linii wyniesie 160 km/h dla pociągów pasażerskich oraz 120 km/h dla pociągów towarowych. Dalsza realizacja projektu uzależniona jest od pozyskania na ten cel pieniędzy.
Powrót do przeszłości
Być może niewielu pasażerów pamięta, że kiedyś przez Kędzierzyn-Koźle przejeżdżało od 16 do nawet 18 pociągów dalekobieżnych. Obecnie jest ich tylko pięć. Są to „Halny” (relacji Bydgoszcz Główna - Bielsko-Biała Główna); „Szyndzielnia” (relacji Bielsko-Biała Główna - Ustka); „Pilecki” (Racibórz - Białystok); „Sudety” (Kraków Główny - Jelenia Góra) oraz „Kormoran” (Olsztyn Główny - Polanica-Zdrój).
Warto przypomnieć, że jadący przez Kędzierzyn-Koźle pociąg IC Nightjet łączy nasze miasto z takimi stolicami, jak Wiedeń, Budapeszt czy Berlin.
Ale to wszystko za mało. Obecnie nie ma ani jednego dalekobieżnego pociągu jadącego bezpośrednio z Kędzierzyna-Koźla do Przemyśla, Lublina, Świnoujścia czy Gdyni.
Natomiast w Strzelcach Opolskich zatrzymuje się 11 pociągów dalekobieżnych, a sześć przejeżdża przez Strzelce, ale nie zatrzymuje się w tej miejscowości. W sumie mówimy o 17 połączeniach. Pasażerowie z naszego miasta przekonują, że pokaźna część tych połączeń dalekobieżnych (bo właśnie na nich nam głównie zależy) od nowego rozkładu jazdy, czyli od grudnia 2022 roku, powinna zostać przetrasowana na Kędzierzyn-Koźle. Taką bowiem deklarację złożyli niegdyś przedstawiciele PKP, dając do zrozumienia, że nastąpi to dopiero po remoncie linii kolejowej pomiędzy Opolem Groszowicami a Kędzierzynem-Koźlem.
Pociągi, które obecnie nie zatrzymują się w Strzelcach Opolskich, choć przejeżdżają przez to miasto, to: „Boznańska” (relacji Kraków - Wrocław); „Malczewski” (relacji Kraków - Kołobrzeg); „Siemiradzki” (Przemyśl - Wrocław); „Przemyślanin” (Przemyśl - Świnoujście); „Wawel” (Przemyśl - Frankfurt nad Odrą); „Hetman” (Hrubieszów Miasto - Wrocław Główny), z czego trzy ostatnie jeździły dawniej przez Kędzierzyn-Koźle i zatrzymywały się na stacji w naszym mieście.
Rodzi się pytanie: czemu te pociągi przejeżdżają, a nie zatrzymują się w Strzelcach Opolskich? Prawdopodobnie są to za długie - jak na strzeleckie perony - składy. Tymczasem w Kędzierzynie wyremontowane perony są w pełni dostosowane do długich składów, co dobrze rokuje na przyszłość.
Pociągi dalekobieżne, które zatrzymują się obecnie w Strzelcach Opolskich, to:
„Karkonosze” (relacji Warszawa - Jelenia Góra); „Gwarek” (Katowice - Słupsk); „Chełmoński” (Kraków - Świnoujście); „Lwów Ekspres” (Przemyśl - Wrocław); „Artus” (Przemyśl - Gdynia Główna); „Piast” (Kraków Główny - Gdynia); „Matejko” (Przemyśl - Szczecin Główny); „Ślązak” (Przemyśl - Poznań); „Rozewie” (Kraków Główny - Gdynia); „Wetlina” (weekendowy pociąg relacji Zagórz - Kłodzko) oraz „Bolko” (Lublin - Wrocław Główny), który również zatrzymywał się dawniej w Kędzierzynie-Koźlu.
- Jeśli chodzi o potencjał Kędzierzyna-Koźla, to rzeczywiście jest on duży i dostrzegamy go. Widzimy efekty kończących się prac na linii nr 136 pomiędzy Kędzierzynem a Opolem Groszowicami. Dzięki zakończeniu prac czas przejazdu na tym odcinku istotnie się skrócił, dzięki czemu pociągi obsługujące ciąg Kraków-Katowice-Wrocław trasowane przez Kędzierzyn-Koźle będą w stanie osiągnąć praktycznie taki sam czas przejazdu jak pociągi kursujące obecnie przez Strzelce Opolskie - tłumaczył na sesji rady miasta Jacek Grzyb, naczelnik Wydziału Planowania Oferty i Zestawień Składów PKP Intercity SA. - Dostrzegając potencjał kędzierzyńsko-kozielskiego węzła kolejowego, chcemy go jak najlepiej wykorzystać i w związku z tym planujemy rozszerzenie naszej oferty i skierowanie części pociągów kursujących właśnie na ciągu Wrocław-Kraków z obsługą Kędzierzyna-Koźla. Będą to połączenia długich relacji, dzięki czemu istotnie poprawi się ich bezpośredniość, jaką oferujemy waszemu miastu. Jesteśmy na etapie uzgodnień zarysu rocznego rozkładu jazdy 2022/2023 z organizatorem przewozów, czyli Ministerstwem Infrastruktury. Rozkład ten wejdzie w życie od 11 grudnia 2022 roku. Dzięki przekierowaniu części połączeń do obsługi Kędzierzyna podróżni z państwa miasta zyskają możliwość bezpośredniego połączenia z Przemyślem. Więcej pociągów będzie do Krakowa, Wrocławia, Poznania, a także na środkowe Pomorze. Zapewnimy też możliwość bezpośredniego dojazdu na Pomorze Zachodnie, do Szczecina i Świnoujścia - wyliczał Jacek Grzyb.
Kierunek stolica
Obecny na sesji radny wojewódzki Robert Węgrzyn zapytał naczelnika Grzyba, czy planowane są nowe bezpośrednie połączenia do Warszawy. Przypomniał, że przed rokiem 2014 w ciągu doby pomiędzy stolicą a Kędzierzynem-Koźlem kursowały bezpośrednio cztery pociągi.
- Jeżeli chodzi o połączenia z Warszawą, to tutaj planowane jest utrzymanie obecnej oferty z delikatną modyfikacją godzin połączeń, albowiem obecnie kursujący pociąg „Pilecki” zapewnia przyjazd do Warszawy około godziny 14. Planujemy taką modyfikację godzin, aby przyjazd z Kędzierzyna umożliwiał załatwienie w ciągu dnia wszelkich spraw i powrót do domu. Czyli reasumując, pociąg do Warszawy będzie przyjeżdżał wcześniej i odjeżdżał w kierunku Kędzierzyna później - precyzuje naczelnik Grzyb.
Także Brygida Kolenda-Łabuś zwróciła uwagę na fakt, że skoro są techniczne warunki, dzięki którym do Warszawy z Kędzierzyna-Koźla mogą kursować dwa pociągi dziennie, to równie dobrze mogą kursować i cztery. Należałoby przynajmniej podjąć próbę rozważenia zwiększenia tej częstotliwości.
- Pamiętam lata, kiedy z Kędzierzyna-Koźla w kierunku Warszawy i Krakowa praktycznie co dwie godziny odjeżdżał pociąg. Zdaję sobie sprawę, że są to odległe czasy. Rozumiem jednak, że część modernizacji, która jest już za PKP, pozwoliła na częściowe spełnienie naszych oczekiwań co do przywrócenia kędzierzyńskiemu węzłowi komunikacyjnemu należnej roli, jaką się kiedyś szczycił - dodała radna wojewódzka.
I do tej kwestii odniósł się naczelnik Jacek Grzyb.
- Jeśli chodzi o zwiększenie liczby połączeń Kędzierzyna-Koźla z Warszawą, to musimy pamiętać, że my realizujemy przewozy, które obsługują państwa miasto na podstawie umowy z Ministerstwem Infrastruktury. W tej umowie zawarty jest zarówno limit pracy eksploatacyjnej, jak i limit rekompensaty przeznaczonej na finansowanie tych przewozów. W związku z tym musimy się poruszać w ramach tych limitów, w których funkcjonujemy, i zwiększenie liczby pociągów z Kędzierzyna-Koźla do Warszawy w praktyce musiałoby oznaczać, że gdzie indziej te połączenia trzeba by było ograniczyć. Dlatego obracając się w tych limitach, staramy się znaleźć taki kompromis, aby każda lokalizacja w kraju miała maksymalnie korzystną ofertę przewozów, czy to w zakresie połączeń bezpośrednich, czy też przesiadkowych - wyjaśnił urzędnik.
Co do połączeń z Warszawą, to obecnie z Kędzierzyna-Koźla do stolicy kursują bezpośrednio dwa pociągi: „Kormoran” i „Pilecki”. Niewątpliwie trzeba je utrzymać. Jeżeli w nieodległej przyszłości udałoby się przetrasować na Kędzierzyn-Koźle także pociąg „Karkonosze”, to mielibyśmy trzy takowe połączenia ze stolicą kraju (oczywiście najlepiej przez 7 dni w tygodniu).
- Ta dyskusja prowadzona jest w idealnym momencie, bo obecnie trwa konstruowanie rozkładu jazdy, który będzie obowiązywał od 11 grudnia 2022 roku. Te prace nad nowym rozkładem jazdy rozpoczynają się tak naprawdę już w lutym każdego roku - przypomina Sylwester Brząkała, dyrektor Przewozów Regionalnych w Opolu. - Remont linii kolejowej z Opola do Kędzierzyna-Koźla i samego węzła kędzierzyńsko-kozielskiego oraz wiele innych prac modernizacyjnych prowadzonych w regionie stanowi jeden wielki i mocno połączony ze sobą proces, jeśli chodzi o ruch dalekobieżny, ale również lokalny. Cały czas się temu przyglądamy i tak to konstruujemy, aby w miarę możliwości dobrze skomunikować nasze połączenia lokalne. W mojej ocenie, patrząc przez pryzmat rozmów z marszałkiem województwa opolskiego i tego, co planujemy, to mając na uwadze chociażby połączenia od strony Wrocławia oraz Opola na kierunek Kędzierzyn-Koźle - Gliwice oraz Kędzierzyn-Koźle - Racibórz, rozkład jazdy na tych odcinkach będzie coraz bardziej stabilny. Jeśli pojawią się kolejne pociągi spółki IC w Kędzierzynie-Koźlu, to na pewno będziemy starali się komunikować je z naszymi pociągami. Wpłynie to zatem również na poprawę naszych połączeń regionalnych, a podróżni powinni być z tego powodu usatysfakcjonowani - zapewnił.
Koźle nie gorsze
Na sesji pojawiła się też prośba, aby dwa pociągi dalekobieżne: „Kormoran” (relacji Polanica-Zdrój - Nysa - Katowice - Warszawa Centralna - Olsztyn Główny) oraz „Sudety” (relacji Kraków Główny - Katowice - Nysa - Jaworzyna Śląska - Jelenia Góra), poza Kędzierzynem, zatrzymywały się także w Koźlu (na stacji Kędzierzyn-Koźle Zachodnie). Dziś, aby wsiąść do obu tych pociągów, mieszkańcy ponad 10-tysięcznego Koźla muszą jechać do Kędzierzyna. Tymczasem pociągi dalekobieżne „Sudety” i „Wetlina” zatrzymują się w liczącym około 6 tys. mieszkańców Otmuchowie, czyli miejscowości, która podobnie jak Koźle leży na Magistrali Podsudeckiej. Co więcej, pociągi „Sudety” i „Kormoran” bez problemu zmieszczą się na peronach kozielskiego dworca.
- Na ten moment nie mogę nic obiecać, ale rozważymy tę lokalizację, czyli stację Kędzierzyn-Koźle Zachodnie dla pociągów obsługujących Magistralę Podsudecką, i przeanalizujemy wnikliwie możliwość zatrzymywania się tam wymienionych składów - zadeklarował naczelnik Jacek Grzyb.
Radni zwrócili się też z prośbą o przekazanie miastu nieczynnego od 1997 roku fragmentu linii kolejowej z Koźla do Baborowa.
Przypomnieli przy okazji, że sąsiednie gminy Reńska Wieś, Cisek i Polska Cerekiew - które leżą na tej trasie - przejęły od PKP swoje fragmenty nieczynnej linii kolejowej i zbudowały na tym kilkunastokilometrowym odcinku ścieżkę rowerową, która cieszy się ogromnym powodzeniem wśród mieszkańców. Nasze miasto na krótkim odcinku od Koźla do Reńskiej Wsi też chciałoby zbudować swój fragment ścieżki rowerowej, aby biegła ona całym nieczynnym od dawna odcinkiem linii kolejowej na terenie powiatu kędzierzyńsko-kozielskiego. Aby to było możliwe, PKP musiałoby przekazać miastu ten niewielki fragment. Negocjacje w tej sprawie trwają, ale rozmowy nie należą do łatwych.
